Kalvinistler ve Arminciler Arasındaki Önemli Farklar

John Piper ile Röportaj

Ses kayıt metni

Seattle’dan bizi dinleyen Peter şöyle soruyor: “Pastör John, Kalvinizmle ve Armincilik arasındaki temel fark nedir? Aradaki farkı 13 yaşındaki oğluma açıklamaya çalışıyorum ve önemli bir iki farklılıkla açıklayabilsem iyi olacak. Bunlar ne olabilir?”

Temel Noktalara Doğru

Tamam, Peter’a sorduğundan daha fazlasını anlatacağım. Sonrasında sorduğu şeyi anlatacağım. Bence beş nokta olarak tanımlanan noktalara yer versem iyi olacak çünkü Arminci İtirazcıların Kalvinistlere karşı çıkarken kullandıkları noktalar bunlardı.

İlk başta bu beş noktayı bulanlar Kalvinistler değildi. Kalvinistler kurtuluşun kendi açılarından nasıl göründüğünü ve nasıl bunun tümüyle Tanrı’nın mutlak hâkimiyetiyle gerçekleştiği üzerine yazdılar. Arminciler bunu okuduklarında, şöyle dediler, “Katılmadığım beş yer şunlar.” Beş nokta da buradan doğdu.

Yani, eğer kurtuluş öğretisine ilişkin Armincilik ve Kalvinizm arasındaki kilit farklılıkların ne olduğundan bahsetmek istiyorsan, bunları birer birer ele almalısın. Ben şöyle yapacağım: Beş nokta altında Kalvinizm ve Armincilik için birer cümle vereceğim ve sonra kendi 13 yaşındaki oğluma ne derdim, onu açıklayacağım.

1. Bozulmuşluk

Kalvinizm insanların fena halde bozulmuş ve isyankâr olduklarını söyler. Öyle ki insanlar, Tanrı’nın özel lütuf etkinliği olmaksızın, Tanrı’ya güvenmekten acizdirler. Ancak Tanrı’nın bu şekilde çalışması sayesinde kesin ve istekli –yani gönüllü– bir şekilde inanabilirler.

Arminciler, bozulmuşluk söz konusu olduğunda, insanların bozulmuş ve yozlaşmış olduğunu söylerler ama yine de, Tanrı’nın herkese sunduğu genel ilahi desteğiyle birlikte, Tanrı’ya güvenme atılımını gerçekleştirebilirler.

2. Seçilmişlik

Kalvinizm bizim seçildiğimizi söyler. Tanrı merhametiyle kimleri imana getireceğini ve kimleri adil şekilde isyanına terk edeceğini koşulsuz olarak seçmektedir.

Arminciler Tanrı’nın bizi seçmiş olduğunu, yani kurtuluşa getirmeyi seçmiş olduğunu söylerler ancak O, kendi başlarına iman edip belirleyici gücü kendileri göstererek, inanacak olan kişileri önceden görmüş ve onları seçmiştir. Bu kişilerde, Tanrı önceden gördüğü imanı kesinkes üretmez.

3. Kefaret

Kalvinizm Mesih’in ölümünde, Tanrı’nın herkesi kurtarmaya yetecek, ancak etkisi yalnızca seçilmişler için geçerli olan bir kefaret sunduğunu söyler. Yani, Mesih’in ölümü seçilmişler için Yeni Antlaşma vaadini, yani Tanrı’nın kendi halkında iman ve sona dek korunma getireceği vaadini garanti atına almıştır.

Arminciler’e göre Mesih’in ölümünde, Tanrı’nın herkesi kurtarmaya yetecek ve yalnızca kendi –Mesih’in değil– belirleyici eylemiyle iman gösteren kişiler için etkin olacak bir kefaret sunmuştur. Yani, iman kendi başına çarmıhta satın alınmamıştır; iman çarmıhın satın aldığı şeyi, yani günahların affını insanın elde etme yöntemidir.

4. Yeniden Doğuş

Kalvinistler yeniden doğuşun Tanrı’nın yüreklerimizde yaptığı yenileme işi olduğunu ve bunun kesinlikle gönüllü, yürekten, kurtaran imanı doğurduğunu söylerler.

Arminciler yeniden doğuşun Tanrı’nın bizim iman eylememize karşılık olarak yüreklerimizde yaptığı yenileme işi olduğunu söylerler.

5. Sona Dek Dayanma

Kalvinistler Tanrı’nın bizi, yani gerçekten yeniden doğmuş olanları imanda korumak üzere hatasız suretle çalıştığını ve gerçekten Tanrı’dan doğmuş olan bir kişinin asla kaybolmayacağını söylerler.

Arminciler Tanrı’nın kendi halkını korumak üzere etkin olduğunu ama yeniden doğmuş olan bir kişinin mahva gitmesine her zaman engel olmadığını söylerler.

İmanın Adını Koymak

Peki, bir babanın oğluna söyleyeceği şey ne? Bunların hepsi ağır sözler. Bu sözleri dikkatlice seçtim. Anlaması zor olabilir ve bunları derinlemesine anlamlandırmaları yıllar alabilir. Şahsen beş nokta üzerine bir seminer düzenledim.

Babamızın sorduğu soruyu cevaplamaya çalışıp, bir soruyla bitireyim. Kilit farkın Tanrı’nın egemenliği olduğunu söylemek isterdim ama bu işe yaramayacaktır çünkü Arminciler kendilerinin de Tanrı’nın egemen olduğuna inandığını söyleyip, bu cevabı sevmiyorlar.

Şimdi, ben kendi 13 yaşımdaki oğluma şöyle derdim. Derdim ki, kilit fark nasıl kurtulduğumuz. Bir Kalvinist ve bir Arminci arasındaki kilit fark, nasıl kurtulduğumuz sorusunu nasıl cevapladıkları. Yani, ruhsal imansızlık noktasından çıkıp Mesih’e yürekten iman ettiğimiz bir noktaya nasıl geçiyoruz sorusu.

Kilit fark şu: Kalvinistler Tanrı’nın bizde kesinlikle Mesih’e yönelik arzu yaratması gerektiğine inanırlar. Arminciler bizim kendi içimizde Mesih’e yönelik arzu yaratmamız gerektiğine inanırlar. Arminciler Tanrı’nın bize yardım ettiğini söylerler. O herkese yardım ediyordur ama bu iman için gereken son, belirleyici adımı ve arzuyu biz gösteririz.

Şöyle de söyleyebilirim: Bir kişinin bir Arminci mi yoksa bir Kalvinist mi olduğunu şu soruyu cevaplama şekillerine bakarak anlayabilirsin: “Mesih’e olan imanının belirleyici sebebi neydi?” Yani, bir kişiye git ve şöyle sor: “Mesih’e olan imanının belirleyici sebebi neydi? Tanrı mıydı, yoksa sen miydin?” Kalvinistler şöyle der: “İmanımın belirleyici sebebi Tanrı’dır.” Armincilerse şöyle der: “İmanımın belirleyici sebebi benim.”