“Hedonizm” Kötü Bir Kelime Değil Mi? Tanrı’daki Zevk Konusunda Bir Gence Mektup

Hazırlayan: John Piper

Sevgili Thomas,

Hedonizm kelimesi ve benim “Hristiyan hedonizmi” derken bu kelimeyi kullanışımla ilgili yazdığın mektubu aldım. Gerçekten kafanın karışmasını istemiyorum. Ancak şaşırmış olmandan memnunum. Duyduklarını hatırlayacak ve bu mektubu yazacak kadar şaşırmış olman güzel.

Hedonizm kelimesini kullanma nedenim bir açıdan bu aslında. İnsanların kafalarını kaşımalarına, düşünmelerine ve mektuplar yazmalarına sebep oluyor. Hedonizm kelimesini –ki temelde “zevk arayışına adanan bir yaşam” anlamına gelir– niçin kullandığımı sana açıklamaya çalışacağım. Ama ilk önce, bir hikâyeyle başlayalım.

Diyelim ki adı Joe olan 10 yaşında bir kardeşin olsun ve senin dünyadaki en mükemmel insan olduğunu düşünüyor olsun. Sana hayran. Havalı olduğunu düşünüyor. Seninle vakit geçirmeyi seviyor ve balık tutmaktan hoşlanıyor. Doğum günü gelmek üzere ve sen de onu özel bir hediyeyle gerçekten mutlu etmek istiyorsun.

Bu nedenle civarda birçok farklı garip işte çalışıyorsun. İnsanlara bahçe işlerinde yardımcı oluyor, kardeşine gerçekten güzel bir olta ve özel bir balıkçı çantası almak için ekstradan para kazanmaya çalışıyorsun. Ama bu hediyeyi özel kılmak için, bu çantanın üstüne şöyle yazıyorsun: “Bu kart, doğum gününden sonraki cumartesi günü seninle tüm gün balık tutmaya gideceğimizin vaadidir. Sadece sen ve ben.”

Parayı kazanıyorsun, hediyeleri alıyorsun, onları sarıyorsun ve yazdığın notu da çantanın içine koyuyorsun. Doğum günü geldiğinde, Joe paketleri açıyor ve oltayla çantayı seviyor. Sonrasında çantayı açıyor ve yazdığın notu buluyor. Onu da açıp okuyor. “Vay canına” diyor, “bu en mükemmel hediye!” Oltayı sevdim, Tom. Balıkçı çantasını da öyle. Ama tüm gün yalnızca sen ve ben – balık tutmak! Harika!”

Ayrıca diyelim ki sonrasında gülümsüyorsun ve şöyle diyorsun: “Benim için bir zevk, Joe. Hatta, beni bu cumartesi tüm günü seninle geçirmekten daha mutlu edebilecek başka bir şey düşünemiyorum.”

Joe’nun suratı kararıyor. Sevinci bitiyor. Şöyle homurdanıyor: “Senin için bir zevk ha! Demek seni daha fazla mutlu edecek başka bir şey yok ha! Hepsi seninle ilgili yani! Hepsi seni neyin mutlu ettiğiyle ilgili! Çok bencilsin!”

Bu tepki karşısında şaşkına uğruyorsun. Ne diyeceğini bilemiyorsun.

Şaşkına uğrayıp ne diyeceğini bilememenin nedeni, böyle bir şeyin asla olmayacağıdır. Joe asla böyle bir tepki vermezdi. Neden mi? Aslında gerçekten, “Benim için bir zevk” dedin. “Beni daha mutlu edebilecek başka bir şey düşünemiyorum” da dedin. Ama hem sen hem de ben, Joe’nun asla bu şekilde hüsrana uğramayacağını biliyoruz. Asla sana sanki bencillik ediyormuşsun gibi davranmazdı.

Neden? Çünkü Joe’yla vakit geçirmekten zevk aldığında, onu onurlandırmış olursun. O da bunu hisseder. Ona özel davranmış olursun. Ona aslında şöyle demiş olursun: “Sende bir şey var ve bu şeyden ötürü, seninle vakit geçirmek istiyorum.”

Tanrı’dan Zevk Alarak O’nu Onurlandırmak

Varmaya çalıştığım asıl nokta şu: Joe’yle vakit geçerek kendi mutluluğunu araman, dikkati senin egona değil, Joe’nun değerine çekmektedir. Bu senden çok, Joe’yla alakalı bir şey. Joe’yla vakit geçirmekte bulduğun mutluluk Joe-merkezli, ben-merkezli değil. Joe da bunu hissediyor. Bunu bir hediye olarak kabul ediyor. Kullanılmış hissetmiyor. Sevilmiş hissediyor.

Thomas, mesele şu: Bu hikâye, Tanrı’yla senin aranda olması gereken ilişkiyi gösteren bir meseldir. Hristiyan hedonizmi senin kendi dolu ve kalıcı mutluluğunu Tanrı’yı tanımakta ve O’nunla olmakta araman gerektiğini öğretmektedir. Bunu yaptığında, Tanrı onurlandırılır. Tanrı’ya şöyle dersin: “Beni bu cumartesi (veya sonsuzluklar boyunca) tüm günü (veya sonsuzluğu) seninle geçirmekten daha mutlu edebilecek başka bir şey düşünemiyorum.” Tanrı sana böyle hissettiğin için bencil demeyecektir! Onurlandırıldığını hissedecektir. Buna ibadet diyecektir.

Hatta, ben Hristiyan hedonizmini şu şekilde özetliyorum: Biz Tanrı’da en çok ne zaman tatmin buluyorsak, Tanrı da en çok o zaman yüceltilir.

Bunun nereye çıktığını görüyor musun? Bu, senin ve benim Tanrı’da olabildiğince mutlu olmaya çalışabileceğimiz değil, ancak bunu hedeflememiz gerektiğidir. Çünkü Tanrı’yı onurlandıran şey budur. Evet, bu Kutsal Kitap’a dayanan bir taleptir! “RAB’den zevk al” (Mezmurlar 37:4). “Sevinç kaynağınız RAB olsun” (Mezmurlar 32:11). “Rab’de sevinin” (Filipililer 3:1).

Sevinciniz Yalnızca Hediyeler Değil, O Hediyeleri Veren Olsun

Ama dikkat et, hedefimiz “Rab’de” sevinmektir, öncelikle O’nun verdiği hediyelerde sevinmek değil. O’nda, kişi olarak O’nda sevinmek, sadece kendisine kıyasla daha çok zevk aldığımız hediyeleri bize veren bir dağıtıcı olarak O’nda sevinmek değil. Bu, putperestliktir. Hristiyan hedonizmi Tanrı’yı bir uşak olarak, zile bastığımız zaman emrimize amade olan biri olarak görmeyi hedeflemez.

Böyle yapmak, Joe’ya şöyle demek olurdu: “Haftaya cumartesi istediğim şey senin öğle yemeğini hazırlaman, kayığı çekmen, oltamın kancalarına yemlerini takman, balıkları tutman ve işimiz bitince de ortalığı temizlemen.” Bir başka deyişle, “Kişi olarak seninle vakit geçirmeyi istemiyorum aslında. Yalnızca sunduğun hizmeti istiyorum.” Birçok insan Tanrı’ya bu şekilde yaklaşmaktadır. Ama Hristiyan bu değildir. Hristiyan hedonizmi bu değildir.

Hristiyan hedonizmi şunu der: Tüm gücünle zevkinin peşinden, yani kişi olarak Tanrı’dan zevk almanın peşinden git. Tanrı’yı diğer her şeyden daha çok arzu eden bir genç ol. Üstelik diğer her şeyden zevk aldığında –pizza, futbol, müzik veya arkadaşlar gibi– tüm bunlar bizzat Tanrı’daki sevincini daha da tetikleyip büyütsün. Böylece tüm bu şeyler de put olmamış olur. Tanrı’nın iyiliğini, merhametini ve mükemmelliğini tatmak olurlar. Tanrı’nın bizzat en tatmin edici şey olduğunu tatmak olurlar.

Sonsuz Bolluk

Tamam, artık hedonizm kelimesini irdeleyebiliriz. Ben onuncu sınıftayken, bir Webster’s sözlüğüm vardı. Orada hedonizm kelimesi “zevk için yaşam” olarak tanımlanıyordu. Bugün aynı kelimeyi Google’da aradığımda bana, “durmak bilmez zevk arayışı” sonucunu veriyor. Her iki tanım da benim hedonizmle kastettiğim şeye karşılık gelmektedir: zevk için –durmak bilmez arayışla– yaşamak.

Elbette, bu kelime çoğunlukla günahlı zevklere adanmış bir yaşamı açıklamak için kullanılıyor. Ya da bazen neyin doğru olduğuna yalnızca zevk verip vermemesine bakarak karar verme şeklindeki bir yaşam felsefesi için kullanılıyor. Ben ikisini de kastetmiyorum.

Hristiyan kelimesini bu kelimenin başına koyup Hristiyan hedonizmi dediğimde, bununla en güçlü ve en kalıcı zevklerin sadece Tanrı’da, İsa’nın bizim için ölümüyle, dirilişiyle ve dünyaya hükmedişiyle gerçekleştirdiği her şey aracılığıyla bulunacağını kastediyorum. Hatta Kutsal Kitap, Tanrı’yı bulduğumuzda şunu bulduğumuzu söylemektedir: “Bol sevinç vardır senin huzurunda, sağ elinden mutluluk eksilmez” (Mezmurlar 16:11).

Yaşamdan Da İyi

Hedonizm kelimesini kullanarak, dünyanın durup “Cidden mi?” diye sormasını istiyorum. Thomas, Hristiyan olmayan arkadaşların muhtemelen en iyi zevklere giden yolu kendilerinin bildiklerini düşünüyorlardır. Ama bilmiyorlar. Günahlı zevk yolu yalnızca yıkıma götürür. Tanrı bizi bu yola girmeye karşı uyaracak kadar çok sevmektedir: “Size yalvarırım, cana karşı savaşan benliğin tutkularından kaçının” (1. Petrus 2:11). Kutsal Kitap bunları “geçici zevkler” olarak adlandırmaktadır (İbraniler 11:25 – Thomas Cosmades Çevirisi). En iyi zevkler değillerdir. Kalıcı değillerdir.

Tanrı’da sahip olduğum zevkler, şimdi ve sonsuza dek, bize dünyanın en iyi ve en masum zamanlarında sunabileceklerinden daha iyidir. “Öyle bir sevinç verdin ki bana, onların bol tahıl ve yeni şaraptan aldığı sevinçten fazla” (Mezmurlar 4:7).

Numaralara Son

Thomas, yaşamımın bir noktasında Tanrı’nın bana her şeyden çok O’nda mutlu olmam gerektiğini buyuruyor olduğu gerçeği, bana darbeyi indirdi. Darbeyi indirdi, yani patakladı, soluksuz bıraktı demek istiyorum. Hem harika hem de korkutucuydu. Harikaydı çünkü mutluluğumun peşinden gitmek istediğimi biliyordum. Ancak korkutucuydu da çünkü eğer Tanrı’dan yiyecekten, televizyondan, spordan ve arkadaşlarımdan daha çok zevk alacaksam, yaşamımda bir mucizeye ihtiyacım olduğunu da biliyordum.

O günden bu yana, Hristiyan yaşamının ne denli sarsıcı, şoke edici ve radikal olduğunu gösterecek kelimeleri bulmayı istemişimdir. Bu, kolay veya rahat bir yaşam değildir. Tanrı’nın armağanlarını Tanrı’nın kendisinden daha çok severken, aslında kendilerine yalnızca kiliseci süsü vermek isteyenler için fena şekilde tehdit edici bir şeydir. Hedonizm kelimesi, benim bu tür sahte Hristiyanları bir şeylerle yüzleştirmek için kullandığım yollardan biri. Eğer sözlerimden ötürü sendelerlerse, belki hayal dünyasından gerçeğe doğru yuvarlanabilirler.

Umarım ki bu sana yardımcı olacaktır, Thomas. Seni yazdığın için takdir ediyorum. Ben senin yaşındayken, okumayı sevmezdim. Belki senin daha fazlasını okumak isteyeceğin konusunda yanılıyorumdur ama eğer istersen, o büyük kitabımın kısaltılmış bir versiyonunu oluşturdum. Yalnızca 90 sayfa. Adı The Dangerous Duty of Delight. Kutsal Kitap’ın öğretilerine sadık kalan bir kitap olduğuna inanıyorum. Elbette, nihai yetki kaynağın Kutsal Kitap’tır. Ben değilim.

Eğer okursan, bu kitabın yaşam boyu süren iman yolculuğuna çıkman için sana öncülük etmesi ve şu gerçekleri keşfetmeni sağlaması için dua ediyorum: “RAB’bin kuralları doğrudur, yüreği sevindirir… Onlara altından, bol miktarda saf altından çok istek duyulur; onlar baldan, süzme petek balından tatlıdır” (Mezmurlar 19:8, 10).