Kilise Disiplini Ne Zaman Uygulanmalı? İnsanlar Günahla Nasıl Yüzleştirilmeli?

Bir kilisedeki disiplinin büyük bir kısmı, pazartesi ve cumartesi arasında, ilişkilerin normal seyri dahilinde gerçekleşmelidir. Hayır, bu herkesin devamlı olarak birbirinin hatasını düzeltmeye çalıştığı bir kilise istediğiniz anlamına gelmiyor. Bu kulağa oldukça kötü gelen bir şey. Bu, sadece insanların kutsallığa aç olduğu bir kilise istediğiniz anlamına gelir. Genellikle üyeler diğer üyelerin onları düzeltmelerini ister ve bundan kaçmazlar çünkü gelişmek isterler.

“Merhaba Ryan, toplantıyı nasıl yönettiğimle ilgili bana vermek istediğin herhangi bir geribildirim var mı? Neyi daha iyi yapabilirdim?”

“Zach, bilmeni isterim ki, evliliğimle ve eşime nasıl sevgi gösterdiğimle alakalı benimle her zaman konuşabilir ve bana yardımcı olabilirsin. İçimden bunu sormak tam olarak gelmiyor ama… bir baba olarak nasıl olduğumla ilgili gözlemlerin var mı?”   

Yazarlar bazen geliştirici disiplin ve düzeltici disiplin arasında bir ayrım yaparlar. Geliştirici disiplin, öğretmek anlamına gelir. Düzeltici disiplinse, hataları düzeltmek anlamına gelir. Ancak elbette bu ikisi birlikte işler. Biri olmadan diğerinin olması zordur. Kilise yaşamında geliştirici ve düzeltici disiplin, yalnızca pazar günüyle değil, pazartesiden cumartesiye kadar olan süreçle de özdeşleştirilmelidir. Disiplini, öğrenci yetiştirme sürecinin bir başka şekli olarak görebiliriz. Peki öğrenci yetiştirme ve disiplin ne zaman uygulanmalıdır? Bütün hafta boyunca. Ne zaman sorusunun cevabı budur.

DAHA ZOR OLAN SORU

Daha zor bir soruysa şöyle: Disiplin sürecini nasıl bir sonraki seviyeye çıkarabilirsiniz? Birinci seviyeden ikinci veya üçüncü seviyeye ya da ikinci seviyeden üçüncü seviyeye veya kilisenin tümüne nasıl çıkarabilirsiniz?

Bunun için kolay bir formül yok. Her durum kendi içerisinde değerlendirilmelidir. Örneğin bizim kilisemizde ihtiyarlarımızın, uzun süre üzerinde durmamızın gerektiğini düşündükleri durumlar oldu ve aylar, hatta yıllar boyunca uğraşıp sorunu bir sonraki seviyeye taşıyamadığımız durumlar da oldu.

İnsanlar kendi günahlarıyla savaşmak için bizimle birlikte işe koyulduklarında durum çoğunlukla böyle olur. İhtiyar heyetimizin evli bir çiftle dört veya beş yıl ilgilendiklerini hatırlıyorum. Bu süre zarfında bu çifte danışmanlık veren ihtiyarların görev süreleri dolmuş, heyete yeni ihtiyarlar katılmış ve bu çiftin durumuyla ilgili bilgilendirilmişlerdi. Bu olay çifte danışmanlık verildiği süre boyunca birkaç kez tekrarlandı ve üstelik bu geçişler çiftin sorunlarının en yoğun olduğu zamanlarda yaşanıyordu. Ne kadın ne de erkek açık bir şekilde kiliseden asla uzaklaştırılmadı.

BİRAZ DAHA KOLAY BİR SORU

En azından teorik olarak cevaplaması daha kolay olan bir soruysa şöyle: Hangi günahların topluluğa açıklanması ve kişilerin hangi durumda kiliseden uzaklaştırılması gerekir? Bu soruyu cevaplamak için geçmiş kuşaklardaki yazarlar, Kutsal Yazılar’daki günahları listelerlerdi. Örneğin 1. Korintliler 5 ve 6: “Ama şimdi size şunu yazıyorum: Kardeş diye bilinirken fuhuş yapan, açgözlü, putperest, sövücü, ayyaş ya da soyguncu olanla arkadaşlık etmeyin, böyle biriyle yemek bile yemeyin” (1 Kor. 5:11). Ancak bu listelere tam anlamıyla bağlı kalırsak, bu açgözlü olanları kiliseden uzaklaştırmamız ancak zimmetine para geçirenleri uzaklaştırmamamız gerektiği anlamına mı gelir? Ya da soyguncuları uzaklaştıracak ancak katilleri ya da çocuk tacizcilerini uzaklaştırmayacak mıyız? Sonuçta bu tür listelerde zimmetine para geçirenlerden, katillerden ve çocuk tacizcilerinden hiç bahsedilmemektedir.

Elbette bu listeleri eksiksizlermiş gibi ele almamalıyız. Burada Pavlus iman etmeyen ve tövbe etmeyen insanları tanımlar nitelikte olan günahları bizlere açıklamaktadır (bkz. 1. Kor. 6:9-10). 

Bence yukarıdaki sorunun kısa cevabı sadece gözle görülür, ciddi ve tövbe edilmeyen günahların topluluğa açıklama ve uzaklaştırma gerektirdiğidir. Ayrıca bir günah bu üç niteliğe de sahip olmalıdır, yalnızca birine veya ikisine değil.

 

Günah gözle görülür olmalıdır.

Birincisi, günah gözlerinizle görebildiğiniz, kulaklarınızla duyabildiğiniz türden bir şey olmalıdır. Birinin yüreğinde sessizce yattığından şüphelendiğiniz bir şey olamaz. Pavlus yukarıda yazdığım listeye açgözlülüğü de dahil eder ancak açgözlülükle ilgili gözle görülür bir kanıta sahip olmadıkça, bir kişiyi açgözlülükle suçlayıp ardından kiliseden uzaklaştıramazsınız. Dünyadaki yargı sistemi kanıtları ölçüp biçme konusunda dikkatlidir. Kiliseler daha mı az dikkatli olmalı? İsa, yargısız infaza karşıdır. 

Ancak “gözle görülür” kelimesini kullanıyor olmama dikkat edin. “Halka açık” demiyorum. Örneğin zina, halka açık değildir. Mahremdir. “Gözle görülür” kelimesini bu yüzden kullanıyorum.

 

Günah ciddi olmalıdır.

Kaygı, korku ve stres de bir günah olabilir. Ancak ben bunların topluluğa açıklanması gerektiğine ve bunlardan ötürü kişinin uzaklaştırılması gerektiğine inanmıyorum.

Örneğin eğer bir kardeşi bir hikâyeyi çok abartarak anlatırken yakalarsak ve o böyle yaptığını reddediyorsa, günah işliyor olabilir. Ancak bu bilgiyi herkese açmazsınız. Petrus bizlere şöyle der: “Çünkü sevgi birçok günahı örter” (1. Pet. 4:8). Elbette sağlıklı bir kilisenin başlıca özelliklerinden biri de, diğer üye kardeşlerimizin bize karşı işlediği birçok günahın kusuruna bakmamaya istekli olmaktır.

Öyleyse, neler ciddi günah olarak sayılır? Birinin, eğer özellikle kişi tövbe etmeyi reddediyorsa, artık bir Hristiyan olduğuna ve Tanrı’nın Ruhu’nu içinde bulundurduğuna inanmayı zorlaştıran türden bir günahlar ciddi günahlardır. Üyeliğin ne olduğunu hatırlayın: Üyelik, kilisenin bir kişinin iman ikrarını onaylamasıdır. Ciddi günah, dünya karşısında kişinin iman ikrarının geçerliliğini korumasını zorlaştıran veya tamamıyla yok eden günahtır. Ben bir hikâyeyi abartarak anlattığını reddeden birinin imanını gönül rahatlığıyla onaylayabilirim ancak cinsel ahlaksızlık, sözlü taciz, sarhoşluk ve bu gibi şeylere ısrarla devam eden birinin imanını gönül rahatlığıyla onaylayamam.

Peki günahın ne kadar “ciddi” olduğu biraz öznel bir konu mudur? Evet. Bu yüzdendir ki, aynı günah bir durumda kiliseden uzaklaştırılmayı gerektirirken, başka bir durumda, şartlar öyle gerektirmediği için, kiliseden uzaklaştırılmayı gerektirmez. Kutsal Yazılar bize her durumda kullanabileceğimiz kesin bir yasa verse ne kadar kolay olurdu değil mi? Mevcut şartlarda, Rab bizim imanla yürüyerek, bilgelik için kendisine başvurmamızı istiyor. Bu da, kiliselerin mümkün olduğunca çok ihtiyar yetiştirmeye çalışması için bir başka sebeptir. Bu ağır meseleleri kilisenin önüne getirmeden önce, ağırlığın ölçümünü bir veya iki adama bırakmak istemezsiniz.

 

Günah tövbe edilmeyen bir günah olmalıdır.

Kişi günahıyla yüzleştirilmiştir. Ancak günahını kabul etse de etmese de ve bunu yapmayı bırakacağını söylese de söylemese de, günün sonunda günahını bırakmayı reddediyor ve günaha geri dönmeye devam ediyordur. Akılsızın ahmaklığından ayrılamaması gibi, kişi de bu günahtan ayrılamamaktadır (veya ayrılmamaktadır).

PEKİ İNSANLARI GÜNAHLARIYLA NASIL YÜZLEŞTİRMELİYİZ?

İsa’nın öfkeyle masaları devirdiği zamanlar vardı. Elçilerin belli kişilerle hakkında herkese açık bir şekilde keskin bir dille konuştuğu zamanlar vardı (Elçilerin İşleri 8’de Petrus ve Büyücü Simun’u veya 1. Korintliler 5’de Pavlus’u düşünün). Ayrıca nadir durumlarda, başka bir üyeyi uyardığınız zamanki sertlik seviyeniz 10 üzerinden 9 ya da 10 olabilir.

Ancak çoğu durumda, yaptığınız yüzleştirme veya sorgulamada şu özellikler yer almalıdır:

• Gizli: Matta 18’de gördüğümüz süreç, bizlere mümkün olduğunca az kişiyi bu olaya dahil etmemizi söyler.
• Yumuşak huylu: Pavlus bize şöyle söylüyor: “Böyle birini yumuşak ruhla yola getirin” (Gal. 6:1).
• Dikkatli: Aynı ayette Pavlus şunu ekliyor: “Siz de ayartılmamak için kendinizi kollayın.” Yahuda da bunu onaylar: “Kimini ateşten çekip kurtarın. Kimine de korkuyla merhamet edin. Ama günahlı bir bedenin lekelediği giysiden bile tiksinin” (23. ayet) Günah sinsidir. Başkalarını ondan kurtarmaya çalıştığınız sırada bile, ona yakalanmak kolaydır.
• Merhametli: Yahuda bunu iki kere söyler: “merhamet edin” ve “merhamet edin” (22 ve 23. ayet). Tutumunuz merhametli ve anlayışlı olmalıdır. Sanki sizin takılıp düşme ihtimaliniz yokmuş gibi tepeden bakar bir tutumunuz olmamalıdır.
• Tarafsız: Hikâyenin iki tarafını da duymaya çalışmalı, yargısız infaz yapmamalıyız (bkz. 1. Tim. 5:21).
• Açık: Pasif agresif bir şekilde veya kinayeyle yapılan yüzleştirmeler kesinlikle işe yaramaz çünkü bunlar yalnızca sizin kendinizi korumanızı sağlar. Bunun yerine, özellikle de karşınızdaki kişiden günahlarını itiraf edip kendisini savunmasız bırakmasını isteyecekseniz, sizin de çok açık olup kendinizi savunmasız bırakmaya hazır olmanız gerekir. Bazen bir şeyleri eksik ifade etmek, nezaket gösterme ve birini kibarca konuşturma amacıyla kullanılabilir. Ancak bu, açıklıktan taviz vereceğiniz anlamına gelmez. Olaya dahil olan kişi sayısı arttıkça, sizin daha açık olmanız gerekir. Sonuçta azıcık maya bütün hamuru kabartır (1. Kor. 5:6). İnsanlar uyarılmalıdırlar.
• Kararlı: Buna bağlı olarak, disiplinin son adımına gelindiğinde (aforoz veya kiliseden uzaklaştırılma), tüm kilisenin bu eyleminde kararlı ve kesin olmalıdır: “Yeni bir hamur olabilmek için eski mayadan arınıp temizlenin” (1. Kor. 5:7), “bölücü kişiyle ilişkini kes” (Tit. 3:10). Kişinin artık kilisenin bir üyesi olmadığı ve Rab’bin Sofrası’na da kabul edilmeyeceği açık olmalıdır.

Düzeltici uygulamalarda bilgelik her zaman gereklidir çünkü bir durum hiçbir zaman bir diğerine benzemez. “İşte, bu kişiyle böyle yaptık” demek kolaydır. Geçmiş örneklerden öğrenecek çok şey olsa da, sonunda Tanrı Sözü’nün bize verdiği ilkelere ve Ruh’un yönlendirişine güvenmemiz ve her durumun kendine özgü olan yönlerini dikkatlice değerlendirmemiz gerekmektedir.

* * * * *

Editörün notu: Bu makale Jonathan Leeman’ın Understanding Church Discipline (B&H, 2016) adlı yeni kitabından bir uyarlamadır.

Jonathan Leeman